Nedir? Nasıl Gelişir?
Akciğer dokusunun iltihaplanmasıdır. Sık ve halk arasında çok bilinen zatüree nedeni bakterilerdir. Ancak virüsler, mantarlar, parazitler ve hatta kimyasal buharlar neden olabilir.
Akciğerin hava değişim yeri olan alveollere ( hava kesesi) mikroplar gelir, bedenimiz buna karşı savunma mekanizmalarını devreye sokar ve iltihab hücreleri buraya gelerek savaşı başlatır. Hücreler ve damardan sızan serum bu keseleri doldurur. Bu savaş ateş, halsizlik, yorgunluk yaparken öksürük ile atılan tanımlanan iltihaptır. . Öksürük bu iltihabın atılması için bir savunmadır. Eğer zatürre yaygın ise kanda oksijen düşebilir.
Sıklığı ve Tehlikesi:
Dünyada 5. Ölüm nedenidir. Antibiyotikler ve aşılama görülme sıklığını ve ölüm oranını azaltsa da halen ciddi riskli bir hastalıktır.
Nasıl bulaşır? Üşüttüm mü? Bulaştı mı?
Bu soru hastalarımızın en sık sorduğu sorudur. Doğru yanıt “ikiside olabilir” yanıtıdır.
Mikrop dışarıdan alınabilieceği gibi direncimiz düşünce normalde boğazda, burunda… olan mikrop zatüree yapabilir.
Soğuğa maruziyet, düzensiz beslenme, uykusuzluk, aşırı yorulma…. İnsanın direncini azaltır. Mikroplara karşı direnç azalır. Üst solunum yolu infeksiyonlarıda direnci azaltarak zatüreeyi kolaylaştırır.
Alkol, sigara kullanımı, kronik hastalıklarda direnci düşürür.
Bulaşmada önemlidir. Çok güçlü bir mikrobu almak ve/veya bol miktarda mikrop almak mikroba karşı savaşta insanın mağlup olmasına neden olabilir. Bu yüzden salgın dönemleri başta olmak üzere sık el yıkama önemlidir.
Salgınlarda toplu yerlerden uzak durmak havadar yerlerde olmak önemlidir.
Zatüree Belirtileri:
Hekimler zatüreeyi tipik ve atipik olarak ayırır. Bu tedavi seçiminde çok yararlıdır.
Tipik zatüree: ani başlayan, ateş, öksürük, balgam, göğüs ağrısı
Atipik zatüree: Başta eklem ağrısı, boğaz ağrısı izleyerek hafif –orta ateş, kuru öksürük….
Ne Yapmalı?
Zatüree hekim tarafından ele alınmalı ve tedavi edilmelidir.
Hekim muayene sonrası akciğer filmi ve kan tahlili ister buna gore tedavi başlar.
Tedavi:
Her zatüree hastanede yatarak tedavi edilmez. Hasta gençse, solunum yetmezliği yoksa böbrek yetmezliği yoksa şok eğilimi bulunmuyorsa ayaktan tedavi edilir.
Tedavide antibiyotik, ateş düşürücü kullanılır. Dinlenmek çok önemlidir. Tedavi 7-10 gün sürer.
Nasıl Korunacağım?
Salgınlarda hasta ile temasta başta olmak üzere el yıkamak çok önemlidir.
Grip aşısı gripten koruyarak üstüne gelebilecek bir zatürreyi engeller.
Zatüree aşısı yaptırmak 50 yaş üstü altta yatan ( kalp, şeker, akciğer, böbrek…) hastalığı olanlarda gereklidir. Bazı ülkeler 50 yaş üstü herkese önermektedir. Ömür boyu etkili zatürre aşısı bulunmuş ve kullanılmaktadır.